Związek Gmin "KWISA"

Historia gminy Bolesławiec ściśle wiąże się z miastem Bolesławiec, które otacza. Pierwsze ślady osadnictwa na terenie gminy pochodzą z okresu środkowej epoki kamienia – mezolitu, z ok. 8300 – 4500 r. p.n.e. Dowodzą tego prowadzone przed II wojną wykopaliska w okolicach Krępnicy, Golnic i Dąbrowy Bolesławieckiej, odkrywające koczowniczą przeszłość pierwszych przybyszów. Dopiero w młodszej epoce kamienia (neolit) na terenach gminy osiadło plemię Bobrzan – prowadzące osiadły, rolniczy tryb życia. W latach 1400 – 500 p.n.e. w okolicach Chościszowic, Łąki, Brzeźnika i okolic osiedlili się Łużyczanie, na co wskazują pozostawione po nich ślady osad i cmentarzysk. Widoczne są również wpływy rzymskie – napływ ludności luborzyckiej. Historię pisaną tych ziem rozpoczyna informacja tzw. Geografa Bawarskiego, który w poł. XIX w. opisał plemię Słowian Zachodnich zamieszkujących tereny aż po Kwisę – lud Bieśniczan. Na przełomie IX i X w. ziemię bolesławiecką zajmowało plemię Milczan, których rdzenna siedziba znajdowała się w okolicach Budziszyna (niem. Bautzen). W okresie wczesnego średniowiecza tereny dzisiejszej gminy stanowiły rubież między Śląskiem a Łużycami. Od X w. obszary te, jako obszary graniczne były miejscem częstych sporów pomiędzy Rzeszą Niemiecką, młodym państwem polskim i Czechami. W XII w. rozpoczęła się intensywna kolonizacja tych ziem przez feudałów niemieckich. To właśnie w 1190 r. założono pierwszą osadę Bolesławiec (wg kronik Holsteina). Od tego czasu kształtuje się linia obronna wzdłuż Bobru – tzw. Wały śląskie koło Pstrąża oraz grodziska w Otoku i Mierzwinie. Z upływem czasu osadnictwo staje się intensywniejsze, rozwija się rzemiosło i handel, co należy wiązać się ze wzrostem znaczenia szlaku via regia z Małopolski do Niemiec oraz kopalniami złota (m.in. w okolicach Żeliszowa). Coraz ważniejszym ośrodkiem w regionie staje się także samo miasto Bolesławiec, którego lokację datuje się na rok 1251.

 

Obecna siedziba Urzędu Gminy Bolesławiec mieści się w kameralnym budynku dawnego klasztoru dominikańskiego, a właściwie dawnego refektarza klasztornego, dobudowanego do zabudowań klasztornych za sprawą przeora Leopolda Fuchsa w 1714 r. Historia bolesławieckich Dominikan rozpoczyna się w XIII w., a ich obecność w mieście poświadczono już w 1272 r. w dokumentach biskupa wrocławskiego – Tomasza II. Osiedlili się oni północno – zachodniej części miasta przy obecnej ul. Teatralnej (od XIX w niem. Theaterstraße). Podczas najazdu husytów w 1429 klasztor stał się ostatnim miejscem oporu, w którym ostatni obrońcy miasta ponieśli klęskę – wszyscy zostali wymordowani a zakonników zamknięto w przyklasztornym kościółku i spalono. Według kronik miejskich z pożogi ocalał jeden zakonnik – Antoni Seifert. Mimo zniszczeń klasztor odbudowano już w roku 1432. Poza działalnością religijną zakonnicy prowadzili także szkołę a w ich posiadaniu znajdował się Młyn Korzenny przy Bramie Mikołajskiej (dzisiejsza ul. Kutuzowa), zwany mnisim, „Zimny Folwark” oraz las. Zakon nie przetrwał reformacji i szykan ze strony rady miasta i w 1545 r. zgromadzenie zostało rozwiązane. W bibliotekę zakonną protestanckie władze miasta przeznaczyły na magazyn zboża, na dziedzińcu wybudowano osiem kamienic, a kościół przyklasztorny rozebrano. Z czasem w opuszczonych obiektach klasztornych zlokalizowano wytwórnię saletry, a w 1554 r. przeznaczono je na szpital i przytułek dla ubogich. W 1660 r. po długotrwałych procesach Dominikanie powrócili do miasta i dawnych zabudowań klasztornych, a w 1678 r. przebudowali na barokowy kościół kamienicę stojącą w miejscu dawnej świątyni. W 1696 r. kościół otrzymał nową elewację frontową. Wielki pożar miasta z 1739 r. strawił niemal cały klasztor; ocalał tylko budynek refektarza. Klasztor odbudowano a w 1772 r. otrzymał on relikwie błogosławionego Czesława, co dodatkowo podniosło jego znaczenie. Kres działalności zakonu w Bolesławcu nastąpił wraz z sekularyzacją wszystkich klasztorów na terenie Prus w 1810 r. Przeorem był wówczas Ambroży Gottschalk. Wszystkie zakonne ruchomości trafiły na licytację, kroniki i obraz „Siedmiu męczenników” przekazano wrocławskiej bibliotece, natomiast ołtarz główny św. Krzyża przeniesiono do kościoła farnego – Wniebowzięcia MNP, gdzie stoi do dziś w bocznej, południowej nawie. Z kolei Ołtarz Różańcowy i figurę św. Dominika przekazano kościołowi MB Różańcowej w Bolesławicach. Budynki klasztorne zaadoptowano na szkołę ewangelicką. W samym kościele 19 kwietnia 1813 r. odprawiono prawosławną mszę z udziałem cara Aleksandra I, Wielkiego Księcia Konstantego i Marszałka Kutuzowa. W 1816 r. zburzono kościół przyklasztorny a na jego miejsce wzniesiono drugi budynek szkolny, równolegle do istniejącego. Został on rozebrany tuż po wojnie, a do dzisiejszych czasów zachował się właśnie budynek dawnego refektarza klasztornego. We wnętrzu budynku odnaleźć można XVIII - wieczny ceramiczny herb miasta.